ATIK TURUNÇGİL MEYVE KABUKLARINDAN ELDE EDİLEN UÇUCU YAĞ
SOLÜSYONUNUN KREM VE SPREY ŞEKLİNDE KULLANILARAK HASTALIK YAPICI BAKTERİ VE
MANTARLAR ÜZERİNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI
GİRİŞ
Projemizin amacı genellikle
bir kısmı taze olarak tüketilen bir
kısımda meyve suyu olarak işlenen turunçgillerden portakalın (Citrus sinensis)
atık olan kabuk kısımlarının değerlendirilerek elde edilen uçucu
yağlarının krem ve sprey formuna sokularak uygulanmasının hastalık yapıcı
etkiye sahip bazı bakteri ve mantar türleri üzerine etkisinin incelenmesidir.
Türkiye’de yaygın üretimi yapılan turunçgil türleri olarak limon (Citrus
limon), portakal (Citrus sinensis), mandalina (Citrus reticulata), greyfurt (Citrus
paradisi) ve turunç (Citrus aurantium) sayılabilir.
Limon (Citrus limon) |
Mandalina (Citrus reticulata) |
Portakal
(Citrus sinensis)
Turunç (Citrus aurantium) |
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünün 2015 yılı verilerine göre Dünyada 9 milyon hektar alanda, 130 milyon ton turunçgil üretilmekte olup, Toplam üretimin %57’si portakal, %23 mandalina ve %11 limondur.
Dünya
turunçgil üretiminde Türkiye 127.000 hektar alanda; 3,7 milyon ton üretimiyle 9.sırada yer
almaktadır.
Türkiye
de yetiştirilen meyvelerin bir kısmı meyve suyu üretiminde
kullanılmakta olup Meyve Suyu Endüstrisi derneğinin yayınladığı rapora göre
meyve suyu üretimi için işlenen meyvelerin yaklaşık %13’ lük kısmını da
turunçgiller oluşturmaktadır..
Turunçgil suyu üretiminde en büyük
sorunlardan biri meyve suyunun içerisine kabuk yağının geçerek acı tat
vermesidir. Bunun içinde turunçgil meyvelerinin uçucu yağ içeren flavedo kısmı makinelerle ayrılarak uçucu
yağlar meyve sularından uzaklaştırılmaktadır.
Uçucu yağların özellikleri;
•Bitkilerin yaprak, meyve, kabuk
veya kök kısımlarında bulunur.
•Oda sıcaklığında sıvı halde olan,
genellikle renksiz veya açık sarı renkli, uçucu, kuvvetli kokulu, doğal bir
üründür.
•Turunçgil uçucu yağlarında antimikrobiyal, antifungal, antioksidan, antienflamatuar ve anksiyolitik gibi geniş spektrumlu biyolojik aktiviteleri ile Amerikan İlaç Dairesinin GRAS (Güvenli Kabul Edilen Gıda)
listesinde yer almaktadır.
YÖNTEM
1.
Meyve kabuklarından Uçucu Yağ Asitlerini İçeren Solüsyonun (UYS)
Hazırlanması
1.1
Portakal Kabuklarının Toplanması
1. Meyve kabuklarından Uçucu Yağ
Asitlerini İçeren Solüsyonun (UYS) Hazırlanması
1.2 Toplanan Kabuklardan Uçucu Yağ Eldesi ve UYS'nin hazırlanması
2.UYS’nin Etkinliğinin
Denenmesi
2.1
Mikroorganizma kültürlerinin hazırlanması
2.UYS’nin Etkinliğinin
Denenmesi
2.2
Hazırlanan
mikroorganizma kültürlerinden solüsyon hazırlanması ve fayans üzerine
uygulanması
2.UYS’nin Etkinliğinin
Denenmesi
2.3
Fayansların
eşlenik kapalı ortamlarda UYS olduğu ve olmadığı durumlarda inkübasyonu
UYS’nin Etkinliğinin
Denenmesi
2.4 İnkübe edilen örneklerden alınan sürüntü örneklerinin alınması ve kantitatif kültür ile değerlendirilmesi
2.5 UYS’nin antimikrobik etkinliğinin disk difüzyon yöntemi ile değerlendirilmesi
2.6 UYS’nin test edilen mikroorganizmalara karşı minimum bakterisidal konsantrasyon (MBK) değerinin saptanması
Elde
Ettiğimiz Bulgular
E.coli, P. Aeruginosa ve C. albicans ekili fayanslardan alınan
kantitatif kültür örneklerinde makroskobik incelemede fazla bir fark
görülmezken S.
aureus kökenlerine ait örneklerde UYS
uygulanmış ortam ile uygulama yapılmayan ortam arasında gözle görülür fark
vardı.
S. aureus kökenlerine ait örneklerde UYS
uygulanmamış ortamda koloni sayısı ortalama 1235,80
CFU iken
uygulama yapılan ortamda 506, 20 CFU idi. Bu da UYS’nin bakteri yükünü en az 2 kat kadar
düşürdüğünü göstermekteydi.
UYS’nin antimikrobik etkinliğinin denendiği disk difüzyon yöntemine göre C. albicans ve S. aureus kökenlerinin olduğu besiyerlerindeki diskler etrafında inhibisyon zonları gözlenirken, P.aeruginosa ve E. coli bakterilerinin
bulunduğu besiyerlerinde diskler etrafında inhibisyon zonu gözlenmedi.
Antimikrobiyal
etkisi araştırılan, organik atıklardan elde edilen Uçucu Yağ Asitlerini içeren Solüsyon (UYS)’nun,
P.aeruginosa, S.
aureus, E.
coli, C.
albicans, Candida
krusei A.
fumigatus,
A. flavus ve A.
niger suşları üzerindeki minibal bakterisidal konsantrasyonları Tablo ’da gösterilmiştir.
-
: Üreme saptanmadı
+: Üreme saptandı
** : Üremenin olduğu en düşük konsantrasyon
SONUÇLAR
Yaptığımız
çalışmanın sonuçları dikkat alındığında;
Turunçgil kabuklarının özellikle taze meyve suyu
sıkıp satan büfe ve restoran gibi yerlerde ve toplu yemek dağıtımı yapılan
öğrenci yurtları, işyeri yemekhaneleri gibi taze meyve tüketimi yapılan
mekânlarda meyve kabukları ayrı çöp poşetlerine konularak toplanmasıyla uçucu
yağ üretilebilir.
Turunçgillerden en yüksek oranda uçucu yağ üretimi için
en az maliyetli olan soğuk presleme yöntem seçilmektedir.Bu yöntemle Gölükcü ve
arkadaşları 107,51 ortalama ağırlığa sahip turunçların taze kabuklarından 1,68
gr uçucu yağ elde etmişlerdir. Bu verilere göre Turunçgillerden
elde edilecek uçucu yağ oranı yaklaşık %1,56‘dır.
Sadece
ülkemizde 2014 yılında 3.8 milyon ton turunçgil üretimi olduğu göz önüne alındığında;
Kabukların geri kazanılmasıyla elde edilen uçucu
yağların yıllık olarak 5 milyon dolar civarındaki ithalatının önüne
geçilebilir
İlaç ve kozmetik alanında turunçgil uçucu yağlarının
kullanılmasıyla yaptığımız deneyler göstermektedir ki hazırlanacak olan oda
spreyleri hem halihazırda kullanılan kimyasal bileşenli oda sprey yerine
kullanılabilir hem de bu sayede ölümcül etkileri olabilen, aureus, E. coli, C. albicans, Candida krusei A. fumigatus, A. flavus ve A. niger gibi
mikroorganizmaların inhibe edilmesini sağlayıp ortama hoş koku
yayabilir.
Ayrıca turunçgil kabuklarından elde edilecek uçucu
yağların krem haline dönüştürülmesiyle tırnak gibi yüzeysel bölgelerde oluşan
ve tedavisi uzun süren mantar kökenli rahatsızlıklarda da tedavi süresini
kısaltabilir.
|