UYS'nin ANTİMİKROBİYAL ETKİNLİĞİ

ATIK TURUNÇGİL MEYVE KABUKLARINDAN ELDE EDİLEN UÇUCU YAĞ SOLÜSYONUNUN KREM VE SPREY ŞEKLİNDE KULLANILARAK HASTALIK YAPICI BAKTERİ VE MANTARLAR ÜZERİNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

GİRİŞ

Projemizin amacı genellikle bir kısmı taze olarak tüketilen bir kısımda meyve suyu olarak işlenen turunçgillerden portakalın (Citrus sinensis)  atık olan kabuk kısımlarının değerlendirilerek elde edilen uçucu yağlarının krem ve sprey formuna sokularak uygulanmasının hastalık yapıcı etkiye sahip bazı bakteri ve mantar türleri üzerine etkisinin incelenmesidir.

Türkiye’de yaygın üretimi yapılan turunçgil türleri olarak limon (Citrus limon), portakal (Citrus sinensis), mandalina (Citrus reticulata), greyfurt (Citrus paradisi) ve turunç (Citrus aurantium) sayılabilir.           

            

Greyfurt (Citrus paradisi)

Limon (Citrus limon)

Mandalina (Citrus reticulata)          

Portakal (Citrus sinensis) 

Turunç (Citrus aurantium)

   Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünün 2015 yılı verilerine göre Dünyada 9 milyon hektar alanda, 130 milyon ton turunçgil üretilmekte olup, Toplam üretimin %57’si portakal, %23 mandalina ve %11 limondur.

  Dünya turunçgil üretiminde Türkiye 127.000 hektar alanda; 3,7 milyon ton üretimiyle 9.sırada yer almaktadır.

  Türkiye de yetiştirilen meyvelerin bir kısmı meyve suyu üretiminde kullanılmakta olup Meyve Suyu Endüstrisi derneğinin yayınladığı rapora göre meyve suyu üretimi için işlenen meyvelerin yaklaşık %13’ lük kısmını da turunçgiller oluşturmaktadır..

Turunçgil suyu üretiminde en büyük sorunlardan biri meyve suyunun içerisine kabuk yağının geçerek acı tat vermesidir. Bunun içinde turunçgil meyvelerinin uçucu yağ içeren flavedo kısmı makinelerle ayrılarak uçucu yağlar meyve sularından uzaklaştırılmaktadır.

Uçucu yağların özellikleri;

•Bitkilerin yaprak, meyve, kabuk veya kök kısımlarında bulunur.

•Oda sıcaklığında sıvı halde olan, genellikle renksiz veya açık sarı renkli, uçucu, kuvvetli kokulu, doğal bir üründür.

•Turunçgil uçucu yağlarında antimikrobiyal, antifungal, antioksidan, antienflamatuar ve anksiyolitik gibi geniş spektrumlu biyolojik aktiviteleri ile Amerikan İlaç Dairesinin GRAS (Güvenli Kabul Edilen Gıda) listesinde yer almaktadır.   

YÖNTEM

1. Meyve kabuklarından Uçucu Yağ Asitlerini İçeren Solüsyonun (UYS) Hazırlanması

             1.1 Portakal Kabuklarının Toplanması

1. Meyve kabuklarından Uçucu Yağ Asitlerini İçeren Solüsyonun (UYS) Hazırlanması

1.2 Toplanan Kabuklardan Uçucu Yağ Eldesi ve UYS'nin hazırlanması

2.UYS’nin Etkinliğinin Denenmesi

  2.1 Mikroorganizma kültürlerinin hazırlanması

2.UYS’nin Etkinliğinin Denenmesi

  2.2 Hazırlanan mikroorganizma kültürlerinden solüsyon hazırlanması ve fayans üzerine uygulanması

2.UYS’nin Etkinliğinin Denenmesi

  2.3 Fayansların eşlenik kapalı ortamlarda UYS olduğu ve olmadığı durumlarda inkübasyonu

UYS’nin Etkinliğinin Denenmesi

 2.4 İnkübe edilen örneklerden alınan sürüntü örneklerinin alınması ve kantitatif kültür ile değerlendirilmesi

 2.5 UYS’nin antimikrobik etkinliğinin disk difüzyon yöntemi ile değerlendirilmesi 

2.6 UYS’nin test edilen mikroorganizmalara karşı minimum bakterisidal konsantrasyon (MBK) değerinin saptanması

Elde Ettiğimiz Bulgular

E.coli, P. Aeruginosa ve C. albicans ekili fayanslardan alınan kantitatif kültür örneklerinde makroskobik incelemede fazla bir fark görülmezken S. aureus kökenlerine ait örneklerde UYS uygulanmış ortam ile uygulama yapılmayan ortam arasında gözle görülür fark vardı.

S. aureus kökenlerine ait örneklerde UYS uygulanmamış ortamda koloni sayısı ortalama 1235,80 CFU iken uygulama yapılan ortamda 506, 20 CFU idi. Bu da UYS’nin bakteri yükünü en az 2 kat kadar düşürdüğünü göstermekteydi.

UYS’nin antimikrobik etkinliğinin denendiği disk difüzyon yöntemine göre C. albicans ve S. aureus kökenlerinin olduğu besiyerlerindeki diskler etrafında inhibisyon zonları gözlenirken, P.aeruginosa ve E. coli bakterilerinin bulunduğu besiyerlerinde diskler etrafında inhibisyon zonu gözlenmedi. 

           Antimikrobiyal etkisi araştırılan, organik atıklardan elde edilen Uçucu Yağ Asitlerini içeren Solüsyon (UYS)’nun, P.aeruginosa, S. aureus, E. coli, C. albicans, Candida krusei A. fumigatus, A. flavus ve A. niger suşları üzerindeki minibal bakterisidal konsantrasyonları Tablo ’da gösterilmiştir.

- : Üreme saptanmadı

+: Üreme saptandı

** : Üremenin olduğu en düşük konsantrasyon

SONUÇLAR

Yaptığımız çalışmanın sonuçları dikkat alındığında;

Turunçgil kabuklarının özellikle taze meyve suyu sıkıp satan büfe ve restoran gibi yerlerde ve toplu yemek dağıtımı yapılan öğrenci yurtları, işyeri yemekhaneleri gibi taze meyve tüketimi yapılan mekânlarda meyve kabukları ayrı çöp poşetlerine konularak toplanmasıyla uçucu yağ üretilebilir. 

Turunçgillerden en yüksek oranda uçucu yağ üretimi için en az maliyetli olan soğuk presleme yöntem seçilmektedir.Bu yöntemle  Gölükcü ve arkadaşları 107,51 ortalama ağırlığa sahip turunçların taze kabuklarından 1,68 gr uçucu yağ elde etmişlerdir. Bu verilere göre Turunçgillerden elde edilecek uçucu yağ oranı yaklaşık %1,56‘dır.

Sadece ülkemizde 2014 yılında 3.8 milyon ton turunçgil üretimi olduğu göz önüne alındığında;

Kabukların geri kazanılmasıyla elde edilen uçucu yağların yıllık olarak 5 milyon dolar civarındaki ithalatının önüne geçilebilir 

İlaç ve kozmetik alanında turunçgil uçucu yağlarının kullanılmasıyla yaptığımız deneyler göstermektedir ki hazırlanacak olan oda spreyleri hem halihazırda kullanılan kimyasal bileşenli oda sprey yerine kullanılabilir hem de bu sayede ölümcül etkileri olabilen,  aureus, E. coli, C. albicans, Candida krusei A. fumigatus, A. flavus ve A. niger gibi mikroorganizmaların inhibe edilmesini sağlayıp ortama hoş koku yayabilir. 

Ayrıca turunçgil kabuklarından elde edilecek uçucu yağların krem haline dönüştürülmesiyle tırnak gibi yüzeysel bölgelerde oluşan ve tedavisi uzun süren mantar kökenli rahatsızlıklarda da tedavi süresini kısaltabilir.